#16: [20-Sep-17]

#14: [01-Nov-14]

#13: [08-Sep-14]

#12: [05-Sep-11]

#11: [03-Aug-11]

#8: [26-Mar-07]

#7: [08-Aug-06]

#6: [26-Sep-04]

#4: [18-Aug-04]

#3: [21-Jun-01]

#2: [13-Apr-01]

#1: [17-Mar-01]

#17: [28-Oct-17]

#10: [26-Dec-09] (incomplete)

#5: [25-Jul-04] (incomplete)

Polski

02-Apr-2009

1st confluence visit out of a trip of 8

My March trip didn’t give me as much sunshine as I had expected so I decided to set out on a journey again, but this time more to the South – to the Czech Republic, Austria and Bavaria. On a sunny Wednesday morning I departed from Poznań and via Legnica and Hradec Králové I arrived in a beautiful little town of Jindřichův Hradec in the late afternoon.

Located in South Czechia, on the shore of rekreační rybník Vajgar – a large fish and recreational pond, the town is famous for its renaissance castle and palace – the third largest in the Czech Republic. Particularly enchanting is the castle garden surrounded by a colonnade with a rondel – a little round tower. The town has also a pleasant market square with the Holy Trinity Column and an interesting St. Mary of the Assumption church dating back to 1342. A special geographical feature of the town is that it lies exactly on the 15th meridian. The meridian line is marked with metal paving slabs described in nine languages. However, according to WGS’84 the actual 15th meridian is about 4 seconds further to the west.

Where else could a confluencer overnight than at the pension Na 15. poledníku (On the 15th meridian)? The pension issues certificates that acknowledge presence at the 15th degree east of Greenwich. It is only along this line that the solar time is in accordance with the official time for the whole continental Europe (CET, disregarding summer time and a couple of more remote states).

The following day I drove ca. 20 km south towards the border with Austria. For 40 years of communist rule it was a border between the East and the West, the exact place where the iron curtain had been drawn. Without a special permission nobody was allowed to the border zone and any attempt to illegally cross the border would end deadly in most cases. Twenty years later both Austria and the Czech Republic implemented the Schengen Agreement and the border can be crossed freely at any time and in any place.

I parked the car near the Hotel Peršlák, the former barracks of the border guard, and walked some 600 m to the northernmost point of Austria. The way was well marked and soon I came to a stream. The point lay at the confluence (sic!) of two streams so to be very precise I would have had to go into water. I was carrying Wellington boots with me but water in the stream was at least half-leg deep and the day was not that hot to go wading so I settled for pictures done from the shore. First I shot them from the Czech side (N 49º 01.234’, E 15º 01.235’ with 5 m accuracy), then via a nearby bridge I crossed the main stream and came to a tributary one. I managed to cross it on stones and that way I entered Austria. Having documented the point N 49º 01.230’, E 15º 01.247’ from the other direction I returned to the car.

There was an interesting monument near the hotel – the “Stone of the Republic” (Kámen republiky). It commemorates changes to the territory of the state – since the emergence of Czechoslovakia after WW I until today. In 1938, when neighbouring Austria had already been incorporated into Nazi Germany, Czech soldiers that guarded the border carved in sandstone a shape of the then Republic and titled it “Naše je a naše zůstane” (It belongs to us and will remain ours). In September 1938 the Munich Agreement allowed Hitler to annex a strip of land along western border of Czechoslovakia (so called Sudetenland that included also South Czechia). Wehrmacht soldiers that came to this place added a line “Bis wir kamen” (Until we came). In March 1939 German troops flooded the whole country. The remaining Czech territories become the German satellite known as Protectorate of Bohemia and Moravia while Slovakia gained semi-independence under a puppet fascist regime of a priest Jozef Tiso. In 1945 the Red Army liberated the country from Germans but for almost forty-five years Czechoslovakia fell within the Soviet sphere of influence. The republic lost its easternmost patch of territory, so called Subcarpathian Ruthenia, that was incorporated into Soviet Ukraine. At that time the inscriptions on the stone were amended by a motto of the state: “Pravda vítězí” (Truth prevails). The final territorial change was a peaceful split of Czechoslovakia into the Czech Republic and the Slovak Republic which took effect on 1st January 1993. In May 2004 both countries joined the European Union.

The distance from Peršlák to Austrian village of Rottal from where I was going to start my hike to 49N 15E was only 3 km as the crow flies but I couldn’t find any suitable direct route across the border. I had to drive up to the former checkpoint in Nová Bystřice, cross the border there and go back towards west on the Austrian side – altogether more than 20 km. Driving through the village of Rottal I noticed a fingerpost showing the way to a Meridianstein (confluence monument) but my plan was to start the walk further to the South so I drove another two kilometres and parked the car at the junction of forest roads.

At 11:00 AM I marched out west towards the confluence point that was ca. 1.5 km away. I was walking along a forest path that was gradually descending what didn’t make me happy because I knew I would have to regain the lost height on the way back. The weather was very nice – it was sunny and warm. I crossed several forest tracks and came to a T junction. There was a dense forest in front of me and no path led any further towards the confluence so I had to make my way through the thicket. Some 150 m before the CP I came upon a tiny stream. There was just a bit of water in it but it had high swampy banks and I hadn’t got my wellies with me any more. I spent ca. 10 minutes searching for a safe way to cross the stream – I wasn’t going to get all wet just a couple of meters before the target. Finally I found a place where I could safely jump over the stream and a couple of minutes later I was at the confluence point.

It was a beautiful pine forest nicely illuminated by sunshine with a blue lake showing through the trees. One of the nicest points I have ever visited. However, it was not that easy to pinpoint it. I circled around for a quarter of an hour or so and still couldn’t get all zeroes on GPS. Moreover, the accuracy was very poor varying from 10 to 20 m. Had it something to do with the NATO summit taking place right then in Strasbourg and the planned visit of the US president Obama in Prague the following day, or was it just a pure coincidence and the sole reason were branches of trees above me? I finally settled for the location N 48º 59.999’, E 15º 00.001’ with 9 m accuracy.

Having completed my duties (that is photographing the surroundings towards the four cardinal points) I went down to the lake. The border line goes just a couple of meters before the shore and the lake is already on the Czech side. Actually it is not a lake (there are very few natural lakes in the Czech Republic) but an artificial reservoir – Staňkovský rybník (Staňkovský fish pond) – one of the oldest and biggest ponds in Czechia and one of many of that kind in South Czechia. It has a surface area of 327 ha with a length of 7 km and a perimeter of 21 km. The southern part of the reservoir is surrounded by several recreational centres while the northern one (where I was) is quite empty and wild.

The way to the nearby Meridianstein was very well marked – there were several little signs nailed to the trees. The monument is located at N 48º 59.967’, E 14º 59.943’, ca. 100 m away from the actual WGS’84 confluence. The inscription on a metal plate reads: “Meridianstein am Schnittpunkt des Meridians 15˚ östl. von Greenwich mit dem 49. Breitenkreis, erstellt von der Gemeinde Haugschlag gemeinsam mit dem Bundesamt für Eich- und Vermessungswesen”. On the way back I strictly followed the markings and although the route was longer I avoided jumping over the stream. I ascended ca. 100 m to the car, had a well deserved second breakfast and being satisfied with a nice hike I drove off towards Melk.

Continued at 48°N 15°E

Visit details:

• Time at the CP: 12:03 PM
• Distance to the CP: 2 m
• GPS accuracy: 9 m
• GPS altitude: 483 m asl
• Temperature: 11 °C

My track (PLT file) is available here.

Polski

02 kwietnia 2009 -- Moja marcowa wyprawa nie była aż tak słoneczna, jak się spodziewałem, postanowiłem więc ponownie wyruszyć w drogę, tym razem jednak bardziej na południe – do Czech, Austrii i Bawarii. W słoneczny środowy ranek wyruszyłem z Poznania i przez Legnicę i Hradec Králové dotarłem późnym popołudniem do uroczego miasteczka Jindřichův Hradec.

Położone w południowych Czechach, nad brzegiem stawu rybnego Vajgar szczyci się renesansowym zamkiem i pałacem – trzecim największym w Republice Czeskiej. Szczególnie urokliwy jest ogród zamkowy otoczony kolumnadą z rondlem – niewielką, okrągłą wieżą. Miasteczko ma także ładny rynek z kolumną Trójcy Przenajświętszej i interesującym kościołem p.w. Wniebowzięcia NMP pochodzącym z 1342 r. Szczególną cechą geograficzną Jindřichova Hradce jest jego położenie na 15 stopniu długości geograficznej wschodniej. Przebieg południka jest zaznaczony w bruku metalowymi tabliczkami opisanymi w dziewięciu językach. Jednak wg układu WGS’84 rzeczywisty 15 południk przebiega o ok. 4 sekundy długości dalej na zachód.

Gdzież indziej mógłby zatrzymać się „łowca przecięć” jak nie w pensjonacie Na 15. poledníku? Pensjonat wydaje specjalne certyfikaty potwierdzające obecność na 15 stopniu długości na wschód od Greenwich. Miejsce o tyle szczególne, że jedynie wzdłuż tej linii czas słoneczny jest zgodny z oficjalnie obowiązującym czasem środkowoeuropejskim (CET, nie uwzględniając oczywiście czasu letniego).

Następnego dnia pojechałem ok. 20 km na południe, w kierunku granicy z Austrią. Przez czterdzieści lat rządów komunistycznych była to granica pomiędzy Wschodem i Zachodem, miejsce, gdzie zapadła żelazna kurtyna. Bez specjalnej przepustki nikt nie miał prawa wstępu do strefy nadgranicznej, a próba nielegalnego przekroczenia granicy w większości przypadków kończyła się śmiercią. Dwadzieścia lat później zarówno Austria jak i Czechy są sygnatariuszami Układu z Schengen, a granica może być swobodnie przekraczana w dowolnym miejscu i o dowolnej porze.

Zaparkowałem w pobliżu hotelu Peršlák, dawnych koszar Straży Granicznej i poszedłem ok. 600 m w stronę najbardziej wysuniętego na północ punktu Austrii. Droga była dobrze oznakowana i wkrótce dotarłem do strumienia. Punkt znajdował się w miejscu, w którym łączyły się dwa strumienie, dokładnie pośrodku nurtu, więc gdybym chciał być bardzo dokładny musiałbym wejść do wody. Miałem co prawda ze sobą kalosze, ale poziom wody w strumieniu sięgał co najmniej do kolan, a dzień nie był na tyle ciepły, aby brodzić po wodzie, zadowoliłem się więc zdjęciami wykonanymi z brzegu. Najpierw zrobiłem je ze strony czeskiej (N 49º 01.234’, E 15º 01.235’ z dokładnością 5 m), a następnie przez pobliski most przeszedłem na drugą stronę głównego strumienia i dotarłem do jego dopływu. Udało mi się pokonać go po kamieniach i w ten sposób wszedłem na terytorium Austrii. Po udokumentowaniu z drugiej strony punktu N 49º 01.230’, E 15º 01.247’ powróciłem do samochodu.

Przed hotelem wznosił się interesujący pomnik – Kámen republiky. Jego historia upamiętnia zmiany terytorium państwa – od powstania Czechosłowacji po I wojnie światowej do dnia dzisiejszego. W 1938 r., gdy sąsiednia Austria zniknęła już z mapy Europy po przyłączeniu do Rzeszy, czescy strażnicy graniczni wyryli w piaskowcu kształt ówczesnej Republiki i zatytułowali go „Naše je a naše zůstane (Jest nasze i nasze pozostanie). We wrześniu 1938 r. Układ Monachijski pozwolił Hitlerowi na aneksję tzw. Sudetenlandu (do którego zaliczały się również fragmenty południowych Czech). Żołnierze Wehrmachtu, którzy tu przybyli, dodali napis „Bis wir kamen” (Póki nie przyszliśmy). W marcu 1939 r. wojska niemieckie zajęły całe pozostałe terytorium kraju. Czechy stały się satelitą Niemiec pod nazwą Protektorat Czech i Moraw, natomiast Słowacja uzyskała pseudo-niepodległość pod rządami marionetkowego faszystowskiego reżimu księdza Jozefa Tiso. Armia Czerwona wyzwoliła w 1945 r. kraj spod okupacji hitlerowskiej ale na blisko czterdzieści pięć lat Czechosłowacja dostała się w radziecką strefę wpływów. Państwo utraciło najbardziej na wschód wysunięty skrawek terytorium, tzw. Ruś Zakarpacką, która została przyłączona do radzieckiej Ukrainy. W tym czasie napisy na pomniku zostały uzupełnione o motto Republiki: „Pravda vítězí” (Prawda zwycięża). Ostatnie zmiany terytorialne to pokojowy podział Czechosłowacji na Republikę Czeską i Republikę Słowacką, dokonany 1 stycznia 1993 r. W maju 2004 r. oba kraje wstąpiły do Unii Europejskiej.

Odległość z Peršláku do austriackiej wsi Rottal, skąd zamierzałem rozpocząć moją wędrówkę na przecięcie wynosi w linii prostej zaledwie 3 km, jednak nie mogłem znaleźć żadnej drogi prowadzącej bezpośrednio przez granicę. Jak w dawnych czasach musiałem dojechać do dawnego przejścia granicznego w Nové Bystřici, tam przekroczyć granicę i wrócić z powrotem po stronie austriackiej, co w sumie wyniosło ponad 20 km. Przejeżdżając przez Rottal zauważyłem drogowskaz pokazujący drogę do Meridianstein (kamienia południkowego), ja jednak zamierzałem rozpocząć wędrówkę z innego, położonego bardziej na południu miejsca. Przejechałem jeszcze ok. 2 km i zaparkowałem samochód przy skrzyżowaniu dwóch leśnych dróg.

O 11 ruszyłem na zachód w stronę oddalonego o ok. 1,5 km przecięcia. Szedłem leśną drogą, która stopniowo obniżała się, co wcale mnie nie cieszyło, gdyż wiedziałem, że utraconą wysokość będę musiał odzyskać w drodze powrotnej. Pogoda była bardzo ładna – słonecznie i ciepło. Minąłem kilka poprzecznych duktów i dotarłem do skrzyżowania, skąd dalej w kierunku przecięcia nie prowadziła już żadna droga. Musiałem więc zacząć przedzierać się przez gęsty las. Ok. 150 m przed przecięciem natknąłem się na niewielki strumyczek. Była w nim zaledwie odrobina wody, ale miał grząskie i wysokie brzegi. Zajęło mi blisko 10 minut znalezienie bezpiecznego sposobu przedostania się na drugi brzeg – nie chciałem utaplać się w błocie tuż przed metą. Wreszcie udało mi się znaleźć miejsce, w którym mogłem bezpiecznie przeskoczyć nad strumieniem i po kilku minutach dotarłem na przecięcie.

Wokół rósł piękny, sosnowy las ładnie oświetlony promieniami słońca, z błękitnym jeziorem prześwitującym pomiędzy drzewami. Jeden z najładniejszych punktów jakie odwiedziłem. Jednakże dokładne jego zlokalizowanie nie było takie proste. Krążyłem wokół i wciąż nie mogłem uzyskać samych zer na wyświetlaczu GPS-u. Co gorsza, dokładność wskazań była bardzo słaba i wahała się od 10 do 20 m. Czy miało to coś wspólnego z odbywającym się właśnie szczytem NATO w Strasburgu i planowaną na następny dzień wizytą prezydenta USA Obamy w Pradze czy też był to czysty przypadek, a jedyną przyczyną były znajdujące się nade mną gałęzie drzew? Ostatecznie zdecydowałem się na punkt N 48º 59.999’, E 15º 00.001’ z dokładnością 9 m, o kilka metrów od tabliczki pozostawionej przez jednego z poprzednich odwiedzających.

Ukończywszy swoje obowiązki (czyli fotografie w cztery strony świata) zszedłem nad jezioro. Granica przebiega kilka metrów od brzegu więc jezioro znajduje się już po stronie czeskiej. Właściwie nie jest to jezioro (w Czechach jest bardzo mało naturalnych jezior), ale sztuczny zbiornik – Staňkovský rybník – jeden z największych i najstarszych stawów rybnych w Czechach i jeden z wielu tego rodzaju w kraju południowoczeskim. Jego powierzchnia wynosi 327 ha, długość 7 km, a obwód 21 km. Wokół południowej części zbiornika znajduje się wiele ośrodków wczasowych, natomiast część północna, w której się znajdowałem, jest dość pusta i niezagospodarowana.

Droga do pobliskiego Meridianstein była bardzo dobrze oznakowana – na drzewach przybite były liczne tabliczki wskazujące kierunek. Kamień z pamiątkową tablicą znajduje się w punkcie N 48º 59.967’, E 14º 59.943’, ok. 100 m od rzeczywistego przecięcia w układzie WGS’84. Napis na tablicy głosi: „Meridianstein am Schnittpunkt des Meridians 15˚ östl. von Greenwich mit dem 49. Breitenkreis, erstellt von der Gemeinde Haugschlag gemeinsam mit dem Bundesamt für Eich- und Vermessungswesen”. W drodze powrotnej starałem się ściśle trzymać znakowanej ścieżki, i choć okazała się ona nieco dłuższa, to jednak uniknąłem skakania przez strumień. Odzyskałem utracone 100 m, dotarłem do samochodu, posiliłem się dobrze zasłużonym drugim śniadaniem i zadowolony z przyjemnej wycieczki ruszyłem w stronę Melku.